Coraz lepsze odmiany borówki

Tegoroczne spotkanie zorganizowane przez firmę Fall Creek 27 lipca w Holandii było, jak zawsze, znakomitą okazją do dyskusji na temat przyszłości rynku borówki w Europie. W wydarzeniu tym uczestniczyło ponad 80 osób z różnych krajów na świecie (fot. 1). Kluczem do przyszłości w przypadku borówki okazuje się wdrażanie nowych odmian i technik ich uprawy, co pozwoli utrzymać rentowność produkcji i zapewnić wysokiej jakości produkt rynkowy.

Rynek

Informacje dotyczące rynku borówek w Europie przekazał Sep Vestjens z firmy Fall Creek. Jak przekazał, na tle innych owoców ciągle charakteryzuje je niski poziom spożycia – Europejczyk zjada średnio w ciągu roku zaledwie 0,26 kg borówek, podczas gdy aż 12,6 kg bananów i 16 kg truskawek. W wielu europejskich krajach notowany jest jednak wyraźny wzrost konsumpcji niebieskich jagód. Według opracowanych przez agencję Kantar danych z 2020 roku, przeciętna rodzina w Wielkiej Brytanii spożywała rocznie 1,8 kg borówek, a w Holandii 1,3 kg. By umocnić trend wzrostowy w konsumpcji tych owoców, warto na plantacje wprowadzać nowe odmiany cechujące się lepszymi parametrami jagód niż kreacje starszej generacji, których udział w europejskich nasadzeniach wynosi obecnie 80%. Renowacja plantacji i wprowadzenie nowych odmian powinno dać solidną podstawę dalszego rozwoju rynku borówki w Europie i wzrostu konsumpcji – podkreślał specjalista. Oferowanie produktu słabej jakości (np. borówek zbyt miękkich, długo przechowywanych, psujących się) powoduje, że konsumenci zrażają się do danej marki czy kategorii owoców. Z badań wynika, że około 32% niezadowolonych konsumentów zaprzestaje zakupu danego produktu lub marki na okres 10 tygodni. Współcześni klienci łatwo się też do marki przyzwyczają, ale pod warunkiem że oznaczony nią produkt ma podobne parametry podczas kolejnych zakupów. Dlatego tak ważne staje się oferowanie borówek o dobrych cechach jakościowych (m.in. twardość, smak) przez cały okres podaży.

Nowe odmiany

Za oczekiwaniami rynku powinny podążać działania hodowców borówki. Nie zawsze jednak da się uzyskać kompatybilność, bowiem proces hodowli i selekcji jest długotrwały, a na to, by otrzymać i wprowadzić na rynek nową odmianę borówki potrzeba od 8 do nawet 18 lat. Oczekiwania w stosunku do nowych odmian pokazują, że ważne są 3 cechy: wielkość owoców, która wpływa nie tylko na ich atrakcyjność, ale też na ekonomiczność zbioru, twardość zapewniająca ciekawe doznania smakowe (chrupkość) oraz umożliwiająca zbiór kombajnowy, a także smak – podkreślał Mariusz Padewski. Takie oczekiwania spełnia większość nowych odmian zawartych w katalogu firmy Fall Creek. Coraz większym uznaniem – ze względu na wielkość owoców i ich atrakcyjny wygląd – w wielu krajach cieszy się odmiana ‘Valor’. Przeciętna średnica jej owoców wynosi 20 mm, a z obserwacji wynika, że w strukturze zbiorów tylko 15% jagód miało średnicę poniżej 16 mm. Jest to odmiana o średnim terminie dojrzewania owoców. Oprócz otwartego katalogu ogólnodostępnych odmian, firma oferuje kategorię borówek należących do Fall Creek Collection. By móc uprawiać te odmiany, należy posadzić je na minimum 25-hektarowej plantacji lub mieć zatwierdzony plan nasadzeń na kilka najbliższych lat. W tej kategorii do grupy średnio wczesnych odmian należy ArabellaBlue® (‘FC14-062’) o wyjątkowym smaku i jędrności owoców oraz dobrej ich trwałości (shelf life). Korzystną jej cechą jest też skumulowane w czasie dojrzewanie owoców, co pozwala ograniczyć koszty zbioru lub zbierać jagody maszynowo. LorettoBlue® (‘FC11-118’) to z kolei odmiana średnio późna, którą także wyróżniają wyjątkowy smak i jędrność owoców – pod względem tej ostatniej cechy jest faworytem w grupie Fall Creek Collection. Najpóźniejsza w tej kategorii jest LunaBlue® (‘FC12-205’, fot. 2), w przypadku której przeciętna średnica owoców przekracza 16 mm. Dojrzewają one w podobnym terminie jak ‘Liberty’, a nowa odmiana przewyższa ją plonowaniem i twardością owoców, które dodatkowo są też odporne na wysokie temperatury i oparzenia. Cechą korzystną tej nowości jest skumulowane dojrzewanie owoców, które da się zebrać mniej więcej w 2-3 tygodni. W tym roku do sprzedaży na dużą skalę trafią sadzonki odmiany LunaBlue®, pozostałe (ArabellaBlue® i LorettoBlue®) będą dostępne w sezonie jesiennym 2023.

Pełna ochrona upraw

Krzewy większości nowych odmian borówki można było obejrzeć na kwaterze pokazowej przygotowanej przez firmę Fall Creek w taki sposób, by zapewnić roślinom jak najlepsze warunki wzrostu, a jednocześnie zabezpieczyć przed niekorzystnymi czynnikami pogodowymi. Kwatera ta chroniona była foliowymi daszkami, Przygotowano precyzyjny system podawania wody i pożywki, z wykorzystaniem rozwiązań z firmy VGB Watertechniek BV. Zainstalowano też instalacje do ochrony przed przymrozkami, opartą na zraszaczach typu flipper, które poddają wodę na szerokość rzędu roślin. Krzewy posadzone zostały w donicach o pojemności 35 litrów. Do nawadniania zastosowano emitery w kształcie koła, o wydajności 8 l/godz., które zapewniają równomierną dystrybucję wody czy pożywki wokół roślin. W pokazowej kolekcji, oprócz kilku standardowych odmian borówki z bieżącej oferty firmy Fall Creek, zgromadzono również te znajdujące się w programie marki Sekoya. Pozostałe odmiany zgromadzono na zewnętrznej kwaterze, z której po zakończeniu owocowania rośliny mają zostać przeniesione w miejsca docelowe na wcześnie wspomnianej kwaterze pokazowej. W tym przypadku można było jeszcze obejrzeć owoce na krzewach i ocenić ich smak.

Ciekawym punktem wydarzenia była degustacja owoców kilku odmian borówki, wraz z możliwością oceny ich parametrów – smaku, jędrności, wyglądu zewnętrznego, rozmiaru i trwałości (shelf life). Na zakończenie ogłoszono wyniki testów, niewątpliwym faworytem uczestników okazała się odmiana PeachyBlue, doceniona przede wszystkim za wyjątkowy smak owoców. Kolejne pozycje zajęły odmiany ‘Valor’, ArabellaBlue®, ‘Cargo’ i ‘Top Shelf’.

Spotkanie odbywało się w szkółce produkcyjnej firmy Fall Creek w Holandii, w związku z czym nie obyło się bez rzutu okiem na rośliny przygotowywane do sprzedaży na najbliższy sezon (fot. 6). Cykl produkcyjny w tej szkółce rozpoczyna się od posadzenia do 2-litrowych doniczek produkcyjnych roślin pochodzących z rozmnażania in vitro w laboratoriach w Stanach Zjednoczonych. Większość procesu sadzenia oraz transportu i rozstawianie roślin na kontenerowni została zmechanizowana i od kilku sezonów sadzonki produkuje się w doniczkach kwadratowych. Bardzo ważnym elementem produkcji materiału nasadzeniowego jest w tej szkółce kilkakrotne cięcie roślin, które pozwala na odpowiednie ich rozkrzewienie się i uzyskanie krzewów z kilkoma dobrze rozrośniętymi pędami. W tym roku holenderskie szkółki firmy Fall Creek ma opuścić 3,2 mln roślin.

Stała podaż i jakość

Nową kategorią odmian borówki, wprowadzaną na rynek przez firmę Fall Creek, jest marka Sekoya®. Obejmuje ona specjalną grupę odmian o wyjątkowych cechach, przeznaczoną dla tych podmiotów, które będą w stanie dostarczać owoce na rynek przez 12 miesięcy w roku. To ważne, bowiem – jak podkreślał Hans Liekens, podczas dnia Sekoya zorganizowanego w Holandii 28 lipca – współczesny konsument łatwo przywiązuje się do marki, pod warunkiem że oferuje ona produkt zawsze tej samej jakości i dostępny przez cały rok kalendarzowy. Odmiany z grupy Sekoya wyróżniają się bardzo dobrymi parametrami jakościowymi w zakresie jędrności, trwałości, smaku i wielkości jagód – dodał. Przypomniał, że to właśnie jędrność (chrupkość) borówek oraz ich stała jakość są dla konsumentów kluczowymi atrybutami, które zachęcają do regularnych zakupów. Takie cechy owoców mają zapewnić odmiany z grupy Sekoya. Licencję na sprzedaż ich owoców? ma obecnie 14 firm na świecie, które mogą zapewnić dostawy przez 52 tygodnie w roku. Mogą one też udzielać sublicencji na produkcję owoców plantatorom w poszczególnych regionach świata. W naszych warunkach klimatycznych do uprawy dostępne będą dwie odmiany z tej grupy – wczesna (dojrzewa kilka po odmianie ‘Duke’) Sekoya Crunch™ (‘FC13-083’) oraz Sekoya Grande™ (‘FC12-205’), średnio późna, dojrzewająca w terminie ‘Liberty’. Obie zapewniają bardzo duże, twarde, chrupiące i aromatyczne owoce. Uprawa tych odmian będzie możliwa także w Polsce i dostępna dla tych, którzy na stałe współpracują z firmami abbGrowers lub RK Growers.

Jak informował Hans Liekens, na razie borówki spożywane są przede wszystkim jako składnik śniadania, tymczasem rynek przekąsek jest 4 razy większy pod względem wartościowym. Kluczowe staje się więc wprowadzenie borówki do tej kategorii, co może wymiernie przyczynić do dalszego wzrostu rynku tych owoców. Odmiany należące do programu Sekoya mają dużą szansę, by to umożliwić.